![]()
.........................................................
Finjë
Ujët ua shtonte rrudhat dikur grave
e ua zbërdhulte ngjyrën e syve,
me pluhurin e marrë laheshin teshat e prindërve,
me finjën e tyre të vjetër e të ditur.
Çdo fat është i hidhur
si kafetë e shkurtra të zgjimit,
veç gjuha e ndien ndryshimin,
ngase 'dhe hidhërimi ka bukurinë e vet,
herë për të shijuar më pas t'ëmblën
e herë për të ditur se si është të humbësh.
Sepse edhe hidhërimi ka shëmtinë e vet,
herë për të mos e përsëritur
e herë për t'u hidhëruar dhe më.
Pa sheqer më ngjau kafeja sot
o gjuha ime e lodhur nga fjalët!
................................................................
Kur s’dinim kë puthnim….
1.
Me ditë të tëra s’gjeta kënd,
me netë të tëra s’më gjet’ kush.
S’u gjetëm ti e unë, gojët a veshët,
vetëm gjuhët na u frynë e u trashën edhe më nga e pathëna dot,
vetëm veshët na u zunë edhe më nga zhurma, nga padëgjimi i afshit të duhur,
pëshpërimës në çastin e duhur, fëshfërimës pa zë, pa frymë,
pa lavjerrësit kokëulur mes dhënies e marrjes
së asaj pak fryme që na mbet’.
Ndaj na u shtuan ndër maja gishtash ca labirinte të tjerë,
ca shënjime pa dalje: një arsye më shumë për të humbur nga vetja
në mbyllën e fundit të pikave atje, ninëzave pa sy të shkronjave.
Ne shkruajmë vetëm për të verbër, ti e di,
vetëm për kë di të lexojë me prekje fëshfërimat e kaçurrelave,
fushimin e erërave, shtrimën e kërcejve në rrathët në grurë,
nyja të pakëputura nga këmbët madhore
të peshës që na shtie në bukë.
Maja.
Pikëllimë gazmendi të pakëputur akoma.
Të jesh i dashuruar me paqenien është fat më vete,
për aq sa e kundërta gjendet me bollëk hambareve,
ku edhe harabelat sosen nga tepria e një ngopjeje më të madhe se vetja
dhe tufat e pafund që mbushin horizonte,
juga të tëra e pranvera të pambaruara kurrë.
Dordolecë të ëmbël në fusha të pamata planetesh pa jetë.
Ujë e etje gjenden më shpesh në gjithësi se sa gjallimi pa qenie.
A nuk janë gropat e zeza të puseve më të freskëta se shtambat me bulëza?
A nuk janë liqenet e fshehta e të thara të shpellave të paeksploruara me hi buzëve
- e shputa të lashta në argjilën e virgjër - më të njomë e thëthirës se ujët nën palma
dhe arrat e kokosit që bien mbi shkëmbinj të thepët e plasin qumështin e mbledhur
si fiq mufka, të bukur dhe të pabërë siç duhet?
Ndoshta në ato vende të errëta, pa jetë,
pa hije poashtu e pa mblesërim të bardhe,
do të hasim dikur shpirtin e parë të kësaj bote,
zezaken me shtambë të zezë mbi krye,
me sy të zinj, me zemër ngjyrë stalakmiti,
me shputën sapo të ngrirë nën hap.
Me hënën akoma të ngrohtë nën gishta,
akoma të pabërë,
të djerrë e pa dritë.
Me diell të pandezur akoma,
të ngjeshur e të rëndë, thelpiun e zi e të rëndë,
gjirin e vetëm pa mëdyshje, prej nga mund të pihet drita siç duhet,
ende pa shndrirë, ende arrë nën kokon,
flutur ngashnjyese e së ardhmes.
E do të mund të bëheshim sërish,
siç duhet,
me gojë që kanë seç thonë e kujt,
me veshë që dëgjojnë fjalën e parë nga tjetra,
të vetmen fjalë të saj: dritën.
E gjuhët nuk do të na duhen më për të folur,
por veçse për të njomur buzët,
kur të thahen e plasariten nga puthja e parë.
Labirint ninëzash, mbetur të verbra nga moshapja e syve,
katër pika të mbërthyera mbi njëra-tjetrën,
ndërsa shkrimin do e lexojmë
drejt e nga trupi i asaj të virgjëre me ngjizë të pangjarë,
me shtat zane, me shtatzanë ardhmërie
e kohë të pangjarë kurrë: me vdekje.
2.
Të parët, para se të shpikej zjarri nga një rrufe,
- që i ra një pylli të tharë nga etja për shi shkretëtire -
e piqnin guvën e tyre me rrahë.
E ajo skuqej e skuqej përgjatë natës
e ndrinte atë pak zemër të atyre njerëzve
që nuk kishin nga ta dinin se ç’është dita.
Dielli nuk ish' bërë edhe ai akoma.
Ka netë që s’mbarojnë kurrë,
veç nëse malli për akoma të pangjarën
të shtyn si djalli përkah marrëzia,
tundimi për ca më mirë.
Çdo gjë është siç duhet:
të nisesh e t’i shtosh një pikë krijimit,
qoftë ajo edhe zbeh xeherori,
i cili pëshpërit me vete ndrimën e udhës
që e shpu' teposhtë në zemër të zezonës ku sytë nuk i duhen kujt,
- veç në qofshin edhe këta të zinj e të vrimët si hinka -
për të mbushur kacekët me njomështi errësire e fllad hijesh përmbi hije,
frymën me tjetër e pamjen e njëjtë me një tjetër,
- një bulçimë e fundme për t’i fryrë krahut që të marrë një gur
e të godasë me të një tjetër si vetja -
derisa të fërkohet çka mbetur me të njëjtën,
gishti me gishtin, dora me tjetrën - me diçka tjetër në mes, një gur pra -
me të cilin goditet një shkëmb e ky dikur t’epet e t’jepet e t’lëshohet,
të bjerë ca më poshtë e pastaj një tjetër copë,
për mijëra vjet me radhë.
Atë që e bën sidoqoftë pesha e rëndesës,
të mbajturit e vetes me vete,
mund ta provosh të paktën ta lehtësosh me një peshë të tillë faji.
Dilemë djallëzore kjo.
Siç edhe malli.
Siç edhe mali.
Pasi fusha do të mjaftonte për të jetuar në paqe me horizontin,
nuk ke pse të ngjitesh gjëkundi për të kuptuar se ky mbetet njëlloj.
As pse të përpiqesh që të sheshosh thepa, për arritur në të njëjtin përfundim:
gjithçka largohet kur i qasesh:
edhe zjarri, edhe drita,
edhe mali, edhe malli.
Siç edhe djalli.
Ndaj dhe ky i shihte ata njerëz që mundoheshin më kot gjith’ e më larg.
Derisa forca e errët u tund për herë të dytë nga pesha e vet
e lëshoi një rrufe mbi atë pyll të errët e të tharë aq,
sa e mori zjarrin i tëri e për një çast, para se hapte sytë Luciferi,
e pa veten siç ishte vërtet: një lakore me thepat e ngulur në agim,
një ylber nate pa shi, i etur për të tjera ngjyra,
ndonëse ai shkrim i shenjtë ishte më i ploti nga të tërë:
e gjithë faqja e botës ish plotësisht e zezë,
si njëra, ashtu edhe tjetra anë e saj.
As sy, as pasqyra e as tokmak i kohës nuk rrihte në puls të natës:
pus i përsosur, plot me verbëri të pashoqe
e shkronja që lëviznin në një fletë të zezë,
cit me fund.
Ndërsa sytë ishin ende siç i duhen një pusi:
të etur për shi shkretëtire, plot përbrenda.
Netëve malloj ditë të tilla,
kur gjendeshim në terr e nuk e dinim se kë puthnim….
......................................................................
B.
Sërish një natë pa gjumë.
Po të kishin emra netët,
kjo do të kishte tëndin.
Në e kalëron ti këtë terr
a ai ty, vështirë të thuhet,
kumti i kësaj zhgjëndrre:
asgjë s’është siç duket.
Nata flet me vete emrin tënd të nxirosur nga goja e butë
e saj, yshtjen që të tremb, që të lë pa gjumë, që të trand
e t’mardh, gati je ti, gati për të ikur, për të shkuar gjëkund,
ku delet janë të zeza e barinjtë të shurdhër e borëbardhë.
Yjet përgjojnë me sy të kuq nga shpresa bisha të lodhura,
të uritura si ti për gjumë, të uritura për dashuri dhe njerëz
të vërtetë, ndërsa luadheve mbijnë në vend të barit kocka
e pemët e mbulojnë atë turp me kurorat e veta për qiellin.
Eh, sa shumë ka ende për të parë,
veç mbylli ca sytë dhe mbamë vesh,
a i sheh tash brirët e shpuar të demit?
Ambulancës që i merr ata u rrinë ngjitur, puthitur trupit fort,
si pantallonat e para jeans, të kujtohet? Dhe ndërsa meken
kur i deh, kur i kaplon erëtharta e gjakut të mesnatës, oh,
ndjejnë të këputen si agime nga pesha e shpirtit në hjekë.
E kur dëgjojnë emrin e vet që t’përshpirtet nga buzëbutët
e tejendanës, kamën që të tremb, që i heq q’aty, që trand
e shkund, gati janë, gati për të ikur, për të shkuar gjëkund,
ku demat janë blu, barinjtë të verbër, ndërsa ciklopi yt atë.
Eh, sa shumë ka ende për të parë,
veç mbyll ca sytë e mbamë vesh,
dëgjomë lajmet ç’prej tejendanës,
a më sheh tani se kush jam o Arb?
................................................................
Këngë farkëtarësh
(ja ku ia nisim, me marrë
dëshire, teksa ia marrim
lënies si gjithnjë të varrës,
shënjimit serm të plagës,
qepjes së saj argjendare,
qëndismës me xixa, farës,
hakmarrjes së farkëtarëve)
Kudhra e rreptë e botës i shtyp aq imët tuat ëndrra,
ato xixa të marra peng netëve dhe yjet që u poqën
shkrumben tash, thëngjij në ekran, shkëndija në hi,
gri, shuar ku më pak e ku më shumë hirit të urnës,
ku humbëm unët në punë e n'hakun që paguajmë,
dhe është e gjitha kjo një rendje për më tej, përtej,
fillikat e pa njeri përanash, o kosëtar që po të kalis.
Mespërmes ngrehinash deke të së shkuarës t'kujt
u këput nëpër gjurmë e në gjumë, gjithmonë drejt,
pa parë pas e tash më s'di se ç'ndiej, nuk e di më
se si po ndiehem këtë natë, në paskam rënë krejt
nën ëndërr, në paça fituar, në shihkam më ndrirë
kushedi se çfarë e pse, e as nuk di pse të thërras
dhe në ka rëndësi e gjitha kjo apo çfarë paskëtaj.
Porse yjet na ndrijnë si e fshehtë e zbuluar paksa
e do ta vazhdoj punën mes territ, mundin, tundjen,
që më nëpërkëmb me ty në kudhër o vëlla, o gjaks.
.................................................
Faqe e bardhë
Njerëzit e mirë janë si ato biblat e lëna hapur
në ca kisha të freskëta dhe pa shumë vizitorë,
ku mund të lexosh psalmin e ditës a pjesë nga Ungjilli,
herë brengën e Davidit, herë këngën e këngëve të të birit,
shpesh për kryqëzimin e nganjëherë për ringjalljen.
Në Portugali më qëlloi Luka, në Frankfurt Jeremia,
në Santa Maria Maggiore m'u duk vetja si libër i hapur
me veç një faqe, me vetëm një faqe të bardhë.
E një murgeshë atypari
po buzëqeshej me dritën qumështore,
që na binte pjerrët prej së larti.
Gishtat që do të të mbyllin sytë mund t'i përfytyrosh qysh tani,
pa rrudha po të duash, erëmirë si teshat që laheshin me finjë
në kopshtet e hershme me hije të thella, kur ishe dikur fëmijë,
pata menduar ndoshta e sa herë më ndodh kjo,
më shfaqen aty për aty edhe kazanët e mëdhenj e të vjetër,
të zinj e të gjerë si bota, si ca njerëz.
Shpirti më zien pastaj në grykë,
tek zbardhëllohet ca më shumë se ç’duhet.
Forcës që na lëviz mundemi vetëm t'epemi si trofta në rrymë;
çdo pikël e tyre në bark është pikë e shndërruar në të kundërt,
a nuk jemi prej uji, a nuk jemi të tij, ca të lumë e ca që i merr lumi?
Nuk futesh asnjëherë në të:
ai je ti vetë e brigjet veç të duken.
E pikat gjejnë njëra-tjetrën nëpër bark
si kërthiza jote dikur atë të mëmës tënde,
shkrim i këputur, që e lidh, e bën tok vetëm deka,
e bardha e syve, e bardha në të cilën shkruhet
leximi me fillesë: flokë dëbore
si napë përmbi thinja.
Të shkruar i kish sytë ajo murgeshë atëbotë
e ndoshta kujtimin e saj ma lexon e njëjta mungesë,
e njëjta zbrazëti që të këndell shpresa asnjëherë e plotë
për diç' që është dhe s'është e kësaj bote siç lindja, siç vdekja:
me gjysmën këtu e tjetrën matanë.
Siç drita që vinte prej së largu,
zjarri i madh i diellit ish mbajtur ndezur për miliarda vite
që një zbardhëllim të merrte udhën drejt syve tanë, plagëve,
për t'i lidhur me atë fashë të zier aq fort e aq mirë,
të hekurosur aq me kujdes, me atë shami
që tundej nga dora e gjatë e një të ikuri,
e atij të ikuri mot përfare.
E vetmja gjë që kam në dorë,
pata menduar atëbotë, është vetja,
atë tund e shkund këtupari.
S'kam në dorë çka shoh, porse vetëm të parët,
e me gishta të përmbaruar shfletova faqen e bardhë:
verbër u shkrua aty nga rrudhat e tyre diç' e paqtë.
.......................................................
Edhe po të ishe
Edhe po të ishe këtu
s’është se do të ndryshonte gjë.
Megjithatë,
një dëshirë për të qenë
gjysmë andej e gjysmë këtej,
të ndarë e të bashkuar po ashtu,
në të njëjtën kohë,
një trill,
një mall për diçka që s'kryhet,
as me puthje pa fund,
kurrkund, as me të ndenjur pranë,
as duke qenë larg,
as tejendanë,
një mall që të merr edhe kur tjetrin e ke pranë,
e një mall që s'të merr kur ai s'qenkësh aty,
mall për matanë…
… ah,
këto as-as,
këto edhe-edhe,
kur nuk e dimë
as se ç'duam
e as ç’qenkëshim.
Atë kërkojmë në njëri-tjetrin
e natyrisht që s'e gjejmë dot,
për sa kohë qenkemi të thyer,
copa të vogla të asaj pasqyre,
që duam ta shkëmbejmë me ar,
kur mund t'i çonim tjetrit dritë
për të na parë prej së largu.
Mund t'i çonim sy.
Sytë tanë e të na çonin të tyret.
Ta shihnim tjetrin si vetja
e veten si tjetri,
me sy të dhuruar,
një herë si dhënës lëmoshe
e tjetrën si lypës,
ndaj kemi dy të tillë,
ndaj kemi dy duar.
Dora jote i mungon times,
asaj që s'po më gjen vend,
asaj që më ngjan si ajo e një të huaje,
kur ia përmbys ballin përmbi
e s'më merr gjumi.
.................................................
Rrëpirë
E ka një kuptim gjithçka, bën mirë t’i thuash vetes,
kur të sjellin këmbët ndanë rrëpirës: poshtë shtrihen
në mjegull pamjet e kësaj bote: pemë, ngrehina, qen
e të zotët e tyre, shumë makina dhe kabllo të fshehur
nën dhé me kujdes, ca të gjallë e më shumë të vdekur.
Nuk ua lexon dot shkrimin siluetave të thinjura ndër vete;
më të shumtët nuk kanë më as gjurmët: me shpirtrat e tyre
ushqehen skajet e nginjura të horizontit, smiley së prapthi.
As nuk ua shquan dot gojët e mbyllura të gjësendeve,
që mëtojnë të klithin, të shëlbohen, të klithin të vetmen fjalë
të gjuhës së tyre me një të tillë: një psherëtimë pa shkronja.
Nuk e di se ç’kumton përsëritja e ditës dhe e natës,
mpakja e plotërimi i hënës, stinët e botës e stinët e tua;
të duket, të bëhet se je edhe ti gjësend, me gojë të humbur,
me vetëm një psherëtimë në mullirin tënd, një krismë e aq…
e mbaron, bie mbi rrëpirë e bie edhe më, e të dhemb
mundësia e shkuar dëm e të duruarit siç duhej, në tëmth
të skuq një lulkë nazike, një lulëkuqe e rritur pjerrësive,
i tillë ishe edhe ti, një shembje këndvështrimi mjafton
për t’i kthyer lulet në njerëz e këta në opiate varrezash.
Por meqë jemi e s’jemi më kot, mirë është të presësh
siç duhet e të sodisësh mjegullën: e butë, e urtë, e hirtë,
baret mbi kullotën e turbullt të ngrehinave e antenave
dhe zbardhet e nxihet me tymin e oxhakëve të tyre,
me fjalë e psherëtima, me lajme e të tjera brenga.
E ka një kuptim gjithçka, bën mirë t’i thuash vetes,
kur marramendesh ndanë rrëpirës: poshtë dergjen
në mjegull rrënojat e kësaj bote: pemë, ngrehina, qen
e të zotët e tyre, shumë të vdekur e vetëm ca të gjallë,
je njëri prej tyre e koha ikën si e dashur që s’duhet më.
Një gërmadhë e papërshkrueshme fjalësh pastaj,
një rrokopujë tingujsh e dëshirash, epshesh e klithash,
bie në vetvete e zhurma e rënies është çka desh të thoshte,
një psherëtimë e mpleksur si gërshet me të kundërtën e vet,
me një krismë të thatë, me një shkrepje bosh thotë
ç’kish për të thënë një jetë e tërë e s’e thosh' dot.
.....................................................
@Arb Elo